دکتر موسلی  یکی از روان شناسان اجتماعی نوین ،ضمن تحقیقات خود خاطر نشان می سازد ،کودکان قدرت تصمیم گیری را در خانه می آموزند یعنی جایی که بیشترین وقت خود را در آنجا سپری کرده ،کارها و فعالیت های گوناگونی را تجربه می کنند.

 موسلی ضمن تمرکز بر جنبه های مختلف زندگی کودک (از تولد تا نوجوانی) توجه به نکات زیر را مهم می داند:

1.اعتماد کردن

اساس اعتماد به دیگران از سنین پایین و از طریق توجه و رسیدگی به نیاز های اولیه ی نوزاد وکودک خردسال شکل می گیرد.

2.خود پیروی

 کودکان از سنین 2 سالگی به بعد می توانند مفهومی از زمان و مکان را در ذهن خود تجسم کنند.با توجه به این موضوع می توان از همان ابتدا با جلب اعتماد و اطمینان کودک ،موجب تقویت حس ثبات در او شد. برای مثال،مادر می تواند از طریق اطمینان بخشیدن به فرزندش ،که در غیاب او جایی نخواهد رفت و او می تواند بعد از بازی دوباره نزد مادرش باز گردد ،اعتماد کودک را جلب کند و یا اگر قولی به فرزند خود می دهد و قراری با او می گذارد ،خوب است با انجام آن اعتماد کودک را جلب کند.زیرا نحوه ی پاسخ دهی کودکان 2سال به بالا ،بر اساس نحوه ی پاسخ دهی والدین و اطرافیان شکل می گیرد.

3.صلاحیت و شایستگی

کودکان در سنین 9-3 تمایل به بازی های جمعی و گروهی دارند.آنها می خواهند با کسب اعتبار برای خود ،موجودیتشان را در بین افراد خانواده نشان دهند. میزان صلاحیت و شایستگی کودکان ارتباط مستقیمی با اعتماد به نفس آنان دارد.

4.هویت

با رسیدن به سنین 19-10 سالگی نیاز نوجوان به اعتماد کردن به سایرین و محیط اطرافش افزایش می یابد و قصد داردبا کسب توانایی ها و شایستگی ها ی مختلف بر آن تسلط یابد. ویژگی مهم این دوره احساس خود مختاری است.یک نوجوان نمی داند کاری که انجام می دهد درست است یا خیر؟ در عین حال،علت نیاز به تایید شدن از سوی والدین و مربیان خود را درک نمی کند.آن ها در صددکسب هویت مستقلی هستند و می خواهند برای زندگی آینده خود تصمیم بگیرند. گاهی والدین تصور می کنند فرزندانشان آنها را رها کرده اند. در حالی که باید با فراهم آوردن شرایطی که موجب رشد خود پنداره ی فرزندشان شود ، آنان را در شناخت ویژگی های فردی شان یاری دهند.

دکتر گنجی توجه به پنج قائده ی بنیادین را برای حفظ و بقای بهداشت روانی کودکان در خانواده لازم می داند:

1.فرزند خود را دوست داشته باشید.

 2.برای فرزند خود الگوی خوبی باشید.

 3.فرزند خود را خوب آموزش دهید.

4.فرزند خود رابا انظباط بار آورید .

 5. به مسولیت های خود آگاه شوید.

همه ی کودکان نیازمند توجه منظم و رسیدگی کافی از سوی والدین و مراقبین نزدیک به خود هستند. یکی ازروش های ابراز علاقه و توجه نسبت به کودک،"گوش کردن فعال" به گفته ها و خواسته های اوست.شما اگر شنونده ی خوبی باشید و بی درنگ در برابر افکار و احساسات فرزندتان واکنش نشان دهید. این فرصت را برای او فراهم کرده اید که روش صحیح برخورد با مشکلات را بیاموزد زیرا صبر و درک والدین بسیار مهم تر از ارائه ی سریع راه حل به کودک است.

در عین حال توجه نشان دادن ، فراتر از حضور جسمانی فرد است. برای مثال،توجه به کودک حین تماشای تلویزیون و یا مطالعه ی کتاب و روزنامه،آن چیزی نیست که او نیاز دارد ، بلکه او احتیاج به"زمانی مفید"دارد تا بتواند تمام توجه و تمرکز والدینش را معطوف سخنان و حرکات خود کند.

منظور از زمان مفید وقتی است که پدر و مادر وارد دنیای ذهنی-روانی فرزندشان می شوند ، با او به بازی می پردازند ، به داستان های خیالی اش گوش می کنند و دنیا را از دید او می بینند. 

در مقاله ی بعد  به منظوررشد  و پرورش"روحیه ی مسئوولیت پذیری"در کودکان ونوجوانان به 3 نکته ی اساسی اشاره خواهیم کرد و در ادامه  روش های تقویت خود پنداره ی کودک را مورد بررسی قرار خواهیم داد

ادامه دارد ...

منبع : برگرفته از کتاب "پرورش اعتماد به نفس در کودکان و نوجوانان "

 نویسنده : ماندانا سلحشور