این روزها بیشتر از هر زمان دیگری از درد کمر میشنویم، این کمر دردها اتفاقا فقط مربوط به سالمندان هم نمیشود و
خیلی از جوانان از این مشکل گله دارند.میگویند کمردرد پس از سردرد شایعترین بیماری شایع در جامعه بشری است.
عواملی که سبب کمردرد میشوند به عوامل غیرفیزیکی و مکانیکی تقسیم میشوند که تومورهای ناحیه کمری جزو گروه
کمردردهای غیرفیزیکی محسوب میشوند.
اما 95 درصد علت این موضوع مربوط به کمردردهای مکانیکی است که بر اثر فشار در این ناحیه ایجاد میشوند.
بد نشستن، انجام کارهای سنگین، عدم تحرک کافی و عدم اصلاح روش زندگی سبب ایجاد کمر درد در جوامع امروزی شده
است
.
به گفته پزشکان، مهمترین عامل و شایعترین علت ایجاد کمردرد در بین مردم به وجود آمدن ساختار فیزیکی نامناسب به
علت عدم رعایت وضعیت صحیح نشستن است
.
علل دیگر کمردرد، درگیری دیسکهای کمر است.همچنین آرتروز، عفونتها، بدخیمیها، سرطانهای ستون فقرات و
بیماریهای رماتیسمی میتواند از دیگر علل کمردرد باشد.
علاوه بر رعایت بهداشت صحیح نشستن و برخاستن،نگهداری مناسب ستون فقرات از نظر تغذیه سالم و فعالیتهای بدنی
بسیار مهم است.
باید در نظرداشت تغذیهای مناسب است که در برگیرنده انواع ویتامینها، پروتئینها، کربوهیدارتها و مواد معدنی باشد و
بتواند ستون فقرات سالمی را ایجاد کند. تغذیه مناسب بخصوص در کودکی و نوجوانی و در رده سالمندی از اهمیت
بالاتری برخوردار است
.
انجام فعالیتهای ورزش صحیح در همه ردههای سنی بویژه دوران کودکی و سالمندی میتواند عضلات، استخوان، قلب و
عروق را فعال کرده و فعالیتهای هوازی و انعطافپذیر مانند کششهای مکرر، دویدن ملایم، شناکردن و راه رفتن در آب
میتواند به پیشگیری از کمردرد کمک زیادی کند
.
به توصیه پزشکان در طول فعالیت بدنی روزانه از حرکات ناخواستهای مانند بلندکردن اجسام سنگین، چرخشهای ناگهانی
هنگام حمل و نقل اجسام، پرتاب کردن اشیا و نامناسب نشستن در حین رانندگی و... خودداری کنیم.
رعایت نکردن این نکات باعث میشود فشار ناخواسته روی ستون فقرات وارد شود که این فشار ممکن است از مهرهها به
دیسک و از دیسک به عصب برسد و موجب درد سیاتیک شود.
از جمله مواردی که باید در طول فعالیت روزانه مدنظر قرار گیرد، نحوه بلند کردن اجسام و طرز نشستن است.
براین اساس برای بلندکردن اجسام حتما باید نشست و جسم را به بدن نزدیک کرد و با کمک زانو بلند شد که این راه از
فشارهای ناخواسته به کمر جلوگیری میکند.
صندلی باید استاندارد، دارای قابلیت تغییر ارتفاع و دستگیره باشد و پشتی آن باید گودی پشت کمر را پر کند و پا روی زمین
باید بهگونهای قرار بگیرد که زاویه بین تنه و ران 90 درجه باشد و از جاپاییها ـ به گونهای که پشت پا خم شود ـ استفاده
شود
.
جراحی بیجراحی
کمی از دردهای ناحیه کمر به علت آسیب جدی به دیسک بین مهرهای است. بسیاری از دردهای کمر بدون نیاز به جراحی
و حتی مصرف دارو، فقط با آموزش کنترل و تقویت عضلانی قابل درمان هستند.
به گفته پزشکان، تنها 5 درصد کمردردها که بر اثر آسیب جدی به دیسک بین مهرهای ایجاد میشوند، نیاز به جراحی داشته
و 95 درصد دیگر با درمان دارویی، فیزیوتراپی و ورزشهای اختصاصی بهبود پیدا میکند.
اما جالب است بدانید براساس آخرین پژوهشها، با آنکه بخش اعظم کمردردها به خودی خود درمان میشوند ولی این
درمان قطعی نبوده و در برخی مواقع عوارضی در بیمار باقی میماند که میتواند زمینهساز عود مجدد بیماری باشد و
درمان کامل و بدون عوارض برجای مانده، نیاز به انجام ورزشهای خاص دارد.
توصیه پزشکان دیگر به استراحت و استفاده از دارو اکتفا نمیکند بلکه درمان کمردرد باید فعال و با مشارکت مستقیم بیمار
انجام گیرد که به آن درمان علتی میگویند و در این روش فرد آموزش میبیند تا عضلات مجموعه کمر خود را بهکار گرفته و
به اصلاح الگوهای حرکتی خود بپردازد.
امروز فناوریهای نوین از قبیل تحریک الکتریکی، امواج ماورای صوت و لیزرهای کمتوان برای کنترل دردهای مفاصل و
عضلات مانند برخی کمردردها به کار گرفته میشوند. با این حال درمانهای دستی و انجام دقیق تمرینات اختصاصی همرا
ه آموزش صحیح، اثربخشی پایدارتری دارند.
علت کمر دردها
فاصله بین دو مهره که از مایع ژلاتینی و برخی الیاف تشکیل شده را فضای بینمهرهای یا فضای دیسک میگویند، اگر بنا به
هر دلیلی بر اثر نقص یا ضعف این مایع ژلاتینی و الیاف، فشاری روی ریشههای عصبی یا نخاع وارد شود، درد در اندامها
احساس میشود که مثلا اگر این فشار در گردن انجام شود ایجاد درد در ناحیه گردنی و اندام فوقانی احساس میشود و
اگر در کمر باشد درد در اندام تحتانی و پاها احساس میشود. دلیل آن این است که روی ریشه عصبی که به سمت پ
ا میآید، فشار ایجاد میشود
.
در همه افراد به دلیل افزایش سن این ضعف ایجاد میشود و در همه بیمارانی که حتی علامتی هم ندارند و بالای30 سال
هستند به نوعی یک برآمدی دیسک را داریم ولی اگر شدت بیشتری پیدا کند، سبب ایجاد علائم درد کمر و اندامها میشو
د و این علائم شامل درد، خوابرفتگی، گزگز و مورمور است
.
سید تقی نوربخش، عضو هیات مدیره انجمن ارتوپدی ایران برای کمر درد چند علت عمده را تعریف میکند: علل التهابی و
بیماریهای آن مانند آرتریدروماتوئید که همه مفاصل از جمله کمر را گرفتار میکند، بیماریهای مادرزادی مانند اسکلیوز
است که به علت تغییر شکلهایی که در ستون فقرات ایجاد میکنند باعث کمردرد میشوند، دیسکهای کمری و نحو
ه زندگی مردم و عدم رعایت مسائل ارگونومی از مهمترین علل ایجاد کمردرد است.
نوربخش به فارس میگوید: در برخی موارد ممکن است فرد کمردرد نگیرد ولی علائم در اندامها موجود باشد که علت آن
فشار روی ریشه عصبی است که از مغز وارد ستون فقرات و از بین فضای مهرهها خارج میشود و تا نوک انگشتان میرود
و ممکن است علامت در آنجا احساس شود
.
او ادامه میدهد: درمان کمردرد، بستگی به علت آن دارد، یعنی اگر بیماری روماتیسمی باشد باید درمان شود.اگر انحراف از
ستون فقرات است باید اصلاح شود. اما آنچه که مکانیکال است و در واقع همان دیسک است، بستگی به میزان فشار روی
دیسک کمر دارد. اگر فشار در حد برآمدگی باشد با استراحت 2هفتهای و رعایت برخی مسائل، میتوان دیسک کمر را
درمان کرد.بیمار مبتلا به دیسک کمر باید از قرارگرفتن در وضعیتهایی که فشار روی دیسک میآورد، پرهیز کند و هنگام
خواب باید به پهلو بخوابد و پاهایش در شکم جمع شود. فرد مبتلا به دیسک کمر باید حتما موقع نشستن زیرپایی داشته
باشد تا خمیدگی در مفصل ران ایجاد شود یا زیاد و به مدت طولانی ننشیند و از دستشویی فرنگی استفاده کند و از
رانندگی طولانی مدت بپرهیزد.
به گفته نوربخش، اگر شدت دیسک زیاد و وارد کانال شده باشد و با درمانهای طبی کارساز نباشد، جراحی راه درمان آن
است و در این درمان فشار در آن قسمتی که از آن فضا خارج شده، برگردانده میشود یا اینکه دیسک تخلیه میشود.
آب درمانی
اگر فردی دارای سابقه کمردرد مزمن و دیسک قدیمی کمر باشد، رفتن به استخر و راهرفتن در آن موجب نرمشدن کمر
میشود. البته باید غیر از راهرفتن در آب حرکات ورزشی نیز انجام دهد که حرکات باید توسط فیزیوتراپ انتخاب شود.
در واقع آبدرمانی موجب کاهش فشار روی دیسکهای کمر و به دنبال آن کمشدن فشار روی اعصاب بینمهرهای و در
نهایت کاهش دردهای کمری میشود.
در کمردردهای حاد فرد باید حداکثر تا 2 روز استراحت کند و کمربندهای طبی ببندد و چنانچه کمردرد مزمن باشد باید علت
را جستجو کرد که ممکن است به علل زمینخوردگی، خوابیدن نادرست و بلندکردن اشیای سنگین ایجاد شود و فرد
میتواند با مصرف داروهای ضدالتهاب و انجام چند جلسه فیزیوتراپی بهبود خود را بهدست آورد.