خانمهای چاق زیادی هستند که رژیمهای غذایی متعدد را تجربه کردهاند. آنها مرتبا وزن خود را کاستهاند و مجددا به وزنی حتی بالاتر از سطح اولیه برگشتهاند. شاید شما نیز شنیده باشید که این افراد میگویند یک عمر در رژیماند. آنها همچنین نگران چاقی در دوران حاملگیاند!
مطالعات جدید نشان داده است زنان حاملهای که نگاه وسواس گونه به وزن داشته و دایما در حال رژیم بودند، به طوری که نوسانات وزنی متعدد داشتهاند، نسبت به زنان حاملهای که مراقب دائمی غذاهای خوراکی خود نیستند و استرسی ندارند بیشتر دچار چاقی در دوره حاملگی میشوند.
بیشتر خانمها در طول حاملگی تصور میکنند که چون حامله هستند، هر چقدر بخواهند میتوانند بخورند ولی تحقیقات بالینی نشان داده است که نیاز زنان حامله در سه ماهه اول حاملگی تفاوت چندانی با قبل ندارد. زنان حامله در سهماهه دوم به طور متوسط به ??? کالری بیشتر و در سه ماهه سوم ??? کالری بیشتر از قبل به انرژی نیاز دارند.
متاسفانه اکثر خانمها در طول دوران حاملگی بیشتر از حد طبیعی اضافه وزن پیدا میکنند. این افزایش وزن در خانمهایی که در قبل از بارداری افزایش وزن داشتهاند حتی بیش از زنانی است که حاملگی را با وزن طبیعی شروع مینمایند. جالب آنست زنان حاملهای که رژیمهای مکرر داشتهاند، ممکن است در این دوران بیشتر از دیگران اضافه وزن پیدا کنند. حال عادات غذایی قبل از حاملگی چه اثری بر اضافه وزن حاملگی میتواند داشته باشد؟
نتایج یک مطالعه نشان داد: ?? درصد از خانمها اضافه وزن زیادی طی حاملگی داشتند. در حالی که در جمعیت مورد مطالعه ?? درصد از کم وزنها اضافه وزن غیر طبیعی در حاملگی داشتند، ??% از افراد طبیعی و ?? درصد از زنان با اضافه وزن، افزایش وزن زیادی در حاملگی را تجربه نمودند. جالب آنکه بیش از ?? درصد این افراد چاق رژیمهای مکرر را قبل از حاملگی به انجام رسانده بودند. حال چرا چاقی حاملگی در خانمهای دائم در رژیم، محتملتر است؟
بنظر میآید استعداد ذاتی این افراد به چاقی در قبل از حاملگی، در طول حاملگی و با بر هم خوردن متابولیسم طبیعی قندها که در سه ماهه دوم و سوم رخ میدهد، همراه میشود که این شاید یکی از دلایل افزایش وزن زیادتر در حاملگی باشد. علت دوم علاقه زیاد این افراد به مواد پرانرژی است که در قبل از حاملگی نه تنها خودشان پرهیز میکردند بلکه مکررا توسط خانواده منع میشدند، ولی حاملگی فرصت خوبی را برای رهایی آنها از توصیههای آزاردهنده خانواده فراهم مینماید.
توصیه عملی دکتر حمیدرضا فرشچی :
وزن خود را قبل از حاملگی به حد مطلوب برسانید. در طول حاملگی لازم نیست برای دو نفر غذا بخورید چراکه رشد طبیعی جنین به انرژی زیادی نیاز ندارد. در نهایت از رژیمها و نوسانات وزن مکرر در قبل از حاملگی بپرهیزید تا خطر افزایش وزن بیرویه در حاملگی را کاهش دهید.
تغذیه پس از وضع حمل
بعد از وضع حمل تمام خانمها تمایل دارند که به وزن قبل از حاملگی خود برگردند و نگران هستند که این مورد چه مدت طول خواهد کشید؟
بلافاصله بعد از زایمان، به دنبال تخلیه محتویات رحم و خونریزی طبیعی حدود 5 تا 6 کیلوگرم، وزن کاهش مییابد. در طول 6 هفته اول بعد از زایمان 2 تا 3 کیلوگرم دیگر وزن کاهش پیدا میکند که این کاهش وزن به علت از دست دادن مایع از طریق ادرار است. اکثر خانمها در طی 6 ماه بعد از زایمان به وزن قبل از حاملگی خود میرسند. از عواملی که بر روند کاهش وزن بعد از زایمان تاثیر دارند: حاملگی اول، شیردهی، برگشت زودهنگام به کار خارج از خانه و... میباشند.
در 6 هفته اول بعد از زایمان نباید محدودیت انرژی داشته باشید؛ زیرا بدن نیازمند است تا آنچه در زمان تولد نوزاد از دست رفته است، بازیابد و نیاز کودک تامین شود. در انجام کارهای منزل کمک کرده و احتمالا کار خود را شروع کنید. تغذیه با شیر مادر به طور معجزهآسا باعث کاهش وزن نمیشود ولی به کاهش وزن کمک میکند.خانمی که زایمان کرده است در واقع مسوول تغذیه خود و نوزادش میباشد، پس باید رژیم غذایی خود را با دقت انتخاب کند.
رژیم بعد از زایمان باید با دقت دوران بارداری رعایت شود. خوردن همه مواد مانند حبوبات و دانههای مغذی، میوههای تازه، سبزیجات و غذاهایی که پروتئین و کلسیم و آهن را به فراوانی فراهم میکنند باید مورد توجه قرار گیرد. متخصصان و کارشناسان در بحثهای پرستاری مادران توصیه به اضافه کردن انرژی به میزان 500 کالری در روز را دارند. به طور متوسط بیشتر زنان شیرده روزانه 2700 کالری انرژی نیاز دارند. خوردن کمتر از 1800 کالری در روز منجر به کاهش تولید شیر و ضعف میشود.در این دوران، شیردهی و آزاد شدن اکسیتوسین هورمون آزاد شده از هیپوفیز باعث میشود که مادر احساس تشنگی بیشتری بکند. به همین دلیل مادر در این دوران بیشتر از بقیه مواقع آب مینوشد و اگر چه که تاثیر زیادی در تامین شیر ندارد، ولی دانشکده متخصصان زنان و مامایی امریکا نوشیدن حداقل 8 تا 12 لیوان آب در روز را به مادران توصیه میکند.مصرف بعضی از غذاها توسط مادر باعث قولنج معمولی در نوزاد میشود؛ از جمله کلم و شیر گاو.
مادران در این دوران باید همانند دوران بارداری میزان آهن دریافتی را کنترل کنند، هر چند که در دوران بارداری تمام ویتامینها و مواد لازم را به طور کامل دریافت کرده باشند. مادر در این دوران به طور معمول قرص آهن را برای تامین آهن مورد نیاز خود و نوزادش مصرف میکند.